Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy nie wolno dopuścić do pracy osoby, która nie została zapoznana z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawcy są zobowiązani do przeprowadzania szkolenia BHP przed rozpoczęciem pracy jak i w trakcie zatrudnienia – szkoleń wstępnych i okresowych. Szkoleniom z zakresu bhp podlegają wszyscy zatrudnieni pracownicy, a także studenci w trakcie praktyk studenckich, uczniowie szkół zawodowych, zatrudnieni w celu przyuczenia do wykonywania konkretnej pracy. Szkolenia odbywają się w czasie pracy oraz na koszt pracodawcy.
Szkolenia wstępne składają się z dwóch części: instruktażu ogólnego i stanowiskowego. Instruktaż ogólny przeprowadzany jest przez wykwalifikowanego pracownika służby bhp, zatrudnioną u danego pracodawcy osobę wykonującą zadania służby bhp, samego pracodawcę, jeśli wykonuje zadania służby bhp lub pracownika zatrudnionego u danego pracodawcy, którego wiedza i doświadczenie umożliwiają rzetelne przeprowadzenie instruktażu i który posiada aktualne zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia bhp. Celem realizacji instruktażu ogólnego jest zapoznanie z przepisami bhp określonymi w Kodeksie Pracy oraz regulaminie pracy obowiązującym u danego pracodawcy. Zapewnia także zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy. Instruktaż stanowiskowy to zapoznanie ze środowiskiem pracy, sposobami bezpiecznego wykonywania zadań, zagrożeniami i ochroną przed nimi i jest ściśle związany z obejmowanym stanowiskiem. Pracownik, który wykonuje pracę na kilku różnych stanowiskach powinien przejść instruktaż stanowiskowy na każdym z nich. Również jeśli mają nastąpić znaczne zmiany w warunkach pracy, konieczne będzie odbycie instruktażu stanowiskowego odpowiadającego nowym warunkom. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza bezpośrednio pracodawca lub wyznaczona przez pracodawcę osoba nadzorująca pracę pracowników. Osoby te muszą posiadać odpowiednie doświadczenie zawodowe oraz być przeszkolone w zakresie prowadzenia instruktażu stanowiskowego. Instruktaż powinien zakończyć się sprawdzeniem wiedzy i umiejętności w zakresie wykonywanej pracy zgodnie z zasadami bhp, co jest podstawą dopuszczenia szkolonego do pracy na danym stanowisku. Po zakończonym szkoleniu wypełniana jest karta szkolenia wstępnego, którą po podpisaniu przez przeszkolonego pracownika przechowuje się w aktach pracowniczych.
Pierwsze szkolenia okresowe wykonywane są w czasie 12 miesięcy od zatrudnienia, wyjątkiem jest kadra kierownicza, która musi zostać przeszkolona przed upływem 6 miesięcy. Kolejne szkolenia odbywają się co 3, 5 lub 6 lat w zależności od zajmowanego stanowiska:
- 3 lata– w przypadku kadry robotniczej,
- 5 lat– w przypadku przedsiębiorców, kierowników, pracowników inżynieryjno-technicznych oraz osób służby BHP,
- 6 lat– dotyczy tylko pracowników administracyjno-biurowych.
Szkolenie kończy się egzaminem, a zaświadczenie o jego odbyciu przechowywane jest w aktach osobowych. W 2019 roku zniesiono obowiązek przeprowadzania okresowych szkoleń dla pracowników administracyjno-biurowych, jeśli zakład pracy jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka zawodowego (m.in. handel, gastronomia, działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, działalność finansowa i ubezpieczeniowa, naukowa, techniczna, administracyjna, działalność związana z kulturą i rozrywką). Szczegółowe informacje o sposobie obliczenia kategorii można znaleźć w obwieszczeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 22 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.
Zobacz też: Badania Medycyny Pracy
Autor: Aneta Prostak-Motyl
